Bước sang năm 2025, chính sách thuế hộ kinh doanh tại Việt Nam sẽ chính thức bước vào một giai đoạn chuyển đổi quan trọng. Từ ngày 1/6/2025 và áp dụng toàn diện từ 1/1/2026, Nhà nước sẽ bãi bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán, thay thế bằng cơ chế kê khai thuế dựa trên doanh thu thực tế. Đây là sự thay đổi mang tính hệ thống, tác động trực tiếp đến hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tiểu thương chợ truyền thống, người bán hàng online và nhiều lĩnh vực kinh doanh khác. 

Vậy thuế hộ kinh doanh sẽ thay đổi thế nào? Cần kê khai ra sao? Phải nộp những loại thuế gì? Hãy cùng KIẾN THỨC KINH TẾ tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Những hộ kinh doanh nào chịu ảnh hưởng trực tiếp sau khi bỏ thuế khoán?

Sau khi thuế khoán bị bãi bỏ, gần như tất cả các loại hình hộ kinh doanh đều phải kê khai doanh thu thực tế và nộp thuế theo quy định mới, bao gồm:

• Hộ kinh doanh cá thể có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm.
• Tiểu thương chợ truyền thống, quầy hàng nhỏ, buôn chuyến.
• Hộ kinh doanh dịch vụ như quán ăn, cà phê, cắt tóc, làm đẹp.
• Người bán hàng online, livestream bán hàng với thu nhập ổn định.

Ngoài ra, các hình thức kinh doanh có địa điểm cố định hoặc có dòng doanh thu ổn định cũng đều phải tham gia kê khai doanh thu thực tế.

Những hộ kinh doanh nào chịu ảnh hưởng trực tiếp sau khi bỏ thuế khoán (Ảnh Internet)

>>>Xem thêm: THUẾ GTGT LÀ GÌ? CHI TIẾT CÁCH TÍNH THUẾ GTGT

Các loại thuế hộ kinh doanh phải nộp sau khi bỏ thuế khoán

Khi chính sách bỏ thuế khoán được áp dụng từ năm 2025, hộ kinh doanh sẽ phải thực hiện kê khai và nộp đầy đủ các loại thuế sau. Mỗi loại thuế có phương pháp tính riêng, phù hợp với quy mô và lĩnh vực hoạt động kinh doanh.

Thuế môn bài (lệ phí môn bài)

Đây là loại thuế bắt buộc đầu tiên mà hộ kinh doanh phải nộp sau khi đăng ký kinh doanh. Thuế môn bài mang tính chất phí duy trì hoạt động kinh doanh hàng năm, không phụ thuộc vào lãi hay lỗ.

- Thời gian nộp: Nộp một lần vào đầu năm dương lịch hoặc ngay khi mới đăng ký kinh doanh.

- Mức thu lệ phí môn bài được tính dựa trên doanh thu của năm trước đó:

• Doanh thu từ 100 triệu đến dưới 300 triệu đồng/năm: nộp 300.000 đồng/năm.
• Doanh thu từ 300 triệu đến dưới 500 triệu đồng/năm: nộp 500.000 đồng/năm.
• Doanh thu từ 500 triệu đồng trở lên: nộp 1.000.000 đồng/năm.

- Trường hợp miễn lệ phí môn bài: Hộ kinh doanh mới thành lập sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên thành lập (nếu đáp ứng đủ điều kiện theo quy định pháp luật).

Lưu ý: Dù lỗ hay không có lợi nhuận, hộ kinh doanh vẫn phải nộp lệ phí môn bài đầy đủ mỗi năm.

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Thuế thu nhập cá nhân là khoản thuế chính mà hộ kinh doanh cần kê khai định kỳ, tính trên phần lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh.

- Căn cứ tính thuế TNCN:

Thu nhập chịu thuế = Doanh thu - Chi phí hợp lý (chi phí mua hàng, thuê mặt bằng, điện nước, vận chuyển, nhân công…)

- Biểu thuế áp dụng:

• Áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần, tương tự như cá nhân làm công ăn lương.
• Mức thuế suất dao động từ 5% đến 35% tùy vào phần thu nhập tính thuế.
• Càng có lợi nhuận cao, mức thuế suất càng tăng theo các bậc.

- Thời gian kê khai: Hộ kinh doanh kê khai theo tháng hoặc quý, nộp thuế TNCN theo tờ khai đã đăng ký với cơ quan thuế.

Ví dụ đơn giản: Nếu sau khi trừ chi phí hợp lý, hộ kinh doanh có lợi nhuận 200 triệu đồng/năm, thì phần thuế TNCN phải nộp sẽ được tính theo các mức thuế suất quy định, đảm bảo công bằng giữa các cá nhân kinh doanh có thu nhập khác nhau.

*Điểm mới quan trọng:
Trước đây, hộ khoán thường đóng thuế TNCN theo mức khoán cố định. Nay, khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh phải tự xác định lợi nhuận thực tế, đòi hỏi phải ghi chép sổ sách đầy đủ, trung thực.

Thuế thu nhập cá nhân là gì? (Ảnh Internet)

Thuế giá trị gia tăng (GTGT)

Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là loại thuế gián thu, đánh trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ qua từng khâu sản xuất, kinh doanh.

- Đối tượng nộp GTGT:

• Hộ kinh doanh có doanh thu vượt ngưỡng quy định (thường từ 100 triệu đồng/năm trở lên) phải kê khai và nộp GTGT.
• Một số hộ kinh doanh có thể thuộc diện miễn nếu doanh thu thấp, kinh doanh nhỏ lẻ, lưu động.

- Phương pháp tính thuế GTGT:

Áp dụng theo tỷ lệ % trên doanh thu tùy vào ngành nghề cụ thể:

• Bán hàng hóa: 1% trên doanh thu.
• Cung cấp dịch vụ: 5% trên doanh thu.
• Ngành nghề khác: áp dụng mức khác theo quy định chi tiết của Bộ Tài chính.

- Ưu điểm khi kê khai GTGT:

• Khi nộp thuế theo phương pháp khấu trừ (nếu đủ điều kiện), hộ kinh doanh được khấu trừ thuế GTGT đầu vào hợp lệ.
• Giúp giảm bớt gánh nặng thuế nếu có nhiều hóa đơn đầu vào.

*Lưu ý quan trọng:
Việc tính đúng mức thuế suất GTGT theo từng ngành nghề là điều rất quan trọng. Hộ kinh doanh nên tìm hiểu kỹ hoặc nhờ kế toán hỗ trợ để tránh kê khai sai, dẫn đến bị truy thu, xử phạt.

Một số loại thuế, phí khác (ít gặp)

Ngoài các loại thuế chính ở trên, một số ngành nghề đặc thù sẽ chịu thêm các loại thuế, phí riêng như:

• Thuế tài nguyên: Áp dụng cho hộ khai thác tài nguyên, khoáng sản.
• Phí bảo vệ môi trường: Đánh vào các hoạt động có tác động tiêu cực đến môi trường (ví dụ: kinh doanh xăng dầu, than, nhựa...).
• Thuế tiêu thụ đặc biệt: Áp dụng với hộ kinh doanh các mặt hàng đặc biệt như rượu, bia, thuốc lá, dịch vụ karaoke, massage...

*Điểm lưu ý:
Phần lớn các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tiểu thương chợ truyền thống, bán hàng online... sẽ không phát sinh những loại thuế này. Tuy nhiên, nếu kinh doanh trong các lĩnh vực đặc thù, cần chủ động kiểm tra quy định liên quan để kê khai đúng.

>>>Xem thêm: Những ngành nghề cần giấy phép kinh doanh

Kê khai thuế như thế nào sau khi bỏ thuế khoán?

Khi bỏ hình thức thuế khoán, việc kê khai thuế trở nên bắt buộc và chi tiết hơn đối với hộ kinh doanh. Tham khảo các bước dưới đây:

- Đăng ký mã số thuế và mở tài khoản thuế điện tử: Hộ kinh doanh phải đăng ký mã số thuế ngay khi bắt đầu áp dụng kê khai thuế thực tế. Đây là mã số duy nhất dùng để quản lý toàn bộ nghĩa vụ thuế của hộ. Sau đó, cần tạo tài khoản trên hệ thống thuế điện tử để thực hiện kê khai, nộp thuế và nhận thông báo từ cơ quan thuế một cách nhanh chóng, minh bạch.

- Ghi sổ doanh thu, chi phí phát sinh hàng ngày: Mọi hoạt động bán hàng, cung cấp dịch vụ đều phải ghi chép đầy đủ doanh thu từng ngày. Đồng thời, hộ kinh doanh cần theo dõi, lưu trữ chứng từ hợp lệ cho các khoản chi phí như mua hàng, thuê mặt bằng, điện nước, vận chuyển... Việc ghi sổ cẩn thận sẽ giúp xác định chính xác thu nhập chịu thuế và giảm thiểu rủi ro khi quyết toán.

- Sử dụng hóa đơn điện tử khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ: Khi phát sinh doanh thu, hộ kinh doanh phải lập hóa đơn điện tử theo quy định. Hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế; hộ dưới 1 tỷ đồng có thể đăng ký áp dụng tự nguyện. Hóa đơn điện tử giúp minh bạch hóa doanh thu, giảm thiểu rủi ro tranh chấp và thuận lợi khi kiểm tra thuế.

- Thực hiện kê khai thuế định kỳ (hàng tháng hoặc hàng quý): Hộ kinh doanh cần tổng hợp doanh thu, chi phí và lập tờ khai thuế theo đúng chu kỳ đăng ký. Tùy quy mô kinh doanh, việc kê khai có thể theo tháng hoặc quý. Sau khi kê khai, hộ phải nộp đầy đủ các loại thuế phát sinh như thuế môn bài, thuế GTGT, thuế TNCN… qua hệ thống thuế điện tử.

Kê khai thuế như thế nào sau khi bỏ thuế khoán? (Ảnh Internet)

Những khó khăn và giải pháp cho hộ kinh doanh khi bỏ thuế khoán

Những khó khăn hộ kinh doanh có thể gặp phải

Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang hình thức kê khai thực tế sẽ tạo ra không ít áp lực cho nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt với những người đã quen bán buôn nhỏ lẻ, ít tiếp xúc với sổ sách, kế toán. Dưới đây là những khó khăn phổ biến mà hộ kinh doanh dễ gặp:

- Chưa quen thói quen ghi sổ sách doanh thu, chi phí: Trước đây, đa số hộ kinh doanh chỉ nộp thuế khoán theo số liệu ấn định, không cần ghi chép chi tiết. Giờ đây, việc ghi sổ chính xác mỗi ngày trở thành yêu cầu bắt buộc.

- Khó có hóa đơn đầu vào: Nhiều nguồn hàng tại chợ đầu mối, nguồn hàng nhỏ lẻ không có hóa đơn hợp pháp, gây khó khăn khi xác định chi phí hợp lệ phục vụ kê khai thuế.

- Áp lực học nghiệp vụ kê khai: Không ít hộ kinh doanh lo ngại khi phải tiếp cận các thủ tục kê khai thuế mới, sợ sai sót dẫn đến bị xử phạt hành chính hoặc bị cơ quan thuế kiểm tra.

- Chi phí đầu tư phần mềm, thiết bị, thuê kế toán: Việc mua sắm máy tính tiền, phần mềm hóa đơn điện tử, máy quét mã vạch, thuê đơn vị kế toán… đều khiến nhiều hộ kinh doanh lo lắng về chi phí phát sinh.

Giải pháp giúp hộ kinh doanh chuẩn bị trước khi bỏ thuế khoán

Để giảm thiểu áp lực và chủ động thích nghi với chính sách mới, hộ kinh doanh nên bắt đầu chuẩn bị càng sớm càng tốt. Một số giải pháp thiết thực như sau:

- Bắt đầu ghi chép doanh thu, chi phí ngay từ bây giờ: Hộ kinh doanh nên tập thói quen ghi lại toàn bộ giao dịch bán hàng, chi phí hàng ngày để quen dần với quy trình quản lý sổ sách.

- Tìm hiểu các phần mềm hóa đơn điện tử đơn giản, dễ sử dụng: Lựa chọn phần mềm hóa đơn điện tử phù hợp với mô hình kinh doanh sẽ giúp việc lập hóa đơn và gửi dữ liệu cho cơ quan thuế trở nên nhanh chóng, thuận tiện.

- Tham khảo ý kiến từ đại lý thuế, cán bộ thuế: Chủ động học hỏi, tìm hiểu quy trình kê khai từ những người có chuyên môn sẽ giúp hộ kinh doanh hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và tránh được các sai sót khi kê khai thực tế.

- Dự trù chi phí mua sắm thiết bị hỗ trợ kê khai: Hộ kinh doanh cần lên kế hoạch tài chính để đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ cho việc phát hành hóa đơn điện tử, lập sổ sách và thực hiện kê khai theo quy định mới.

- Chủ động chuẩn bị sớm sẽ giúp hộ kinh doanh giảm thiểu tối đa rủi ro, vận hành thuận lợi khi chính sách bỏ thuế khoán chính thức áp dụng từ năm 2025.

>>>Xem thêm: Doanh số bán hàng là gì? Sự khác nhau giữa doanh số bán hàng và doanh thu bán hàng

Tạm kết

Việc bỏ thuế khoán mở ra một giai đoạn quản lý thuế minh bạch, công bằng hơn nhưng cũng đặt ra nhiều yêu cầu mới cho hộ kinh doanh. Nếu chủ động chuẩn bị, nắm rõ quy trình kê khai, sử dụng hóa đơn điện tử đúng cách, bạn sẽ dễ dàng thích ứng và ổn định hoạt động kinh doanh lâu dài. Hy vọng rằng bài viết từ KIẾN THỨC KINH TẾ đã giúp bạn hiểu rõ các quy định mới và có sự chuẩn bị tốt nhất cho giai đoạn chuyển đổi quan trọng này.