Rửa tiền là gì? Tại sao lại có hoạt động rửa tiền? Dấu hiệu nhận biết rửa tiền?... là những nội dung được nhiều người tìm kiếm gần đây. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản, dễ hiểu nhất về hoạt động rửa tiền. 

Rửa tiền là gì?

Thuật ngữ “rửa tiền” lần đầu tiên xuất hiện trên báo chí Mỹ vào năm 1973 trong vụ bê bối tài chính Watergate nổi tiếng nước Mỹ. Nhưng phải 5 năm sau đó, cụm từ này mới chính thức được sử dụng trong một số văn bản pháp lý của tòa án Mỹ. Những thập kỷ gần đây, “rửa tiền” được sử dụng nhiều do tính phổ biến và mức độ ảnh hưởng của chúng. 

Tổ chức chống rửa tiền quốc tế (Finance Action Task Force) đã định nghĩa hoạt động rửa tiền là:

+ Việc giúp đỡ đối tượng phạm pháp lẩn tránh sự trừng phạt của pháp luật;

+ Việc cố ý che giấu nguồn gốc, bản chất, việc cất giấu, di chuyển hay chuyển quyền sở hữu tài sản phạm pháp;

+ Việc cố ý mua, sở hữu hay sử dụng tài sản phạm pháp.

Như vậy hiểu một cách khái quát thì rửa tiền là toàn bộ các hoạt động được tiến hành một cách cố ý nhằm hợp pháp hóa tiền và tài sản có nguồn gốc từ tội phạm.

>>> Có thể bạn quan tâm: Lạm phát là gì? 

Rửa tiền là hoạt động gây ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế

Tại sao lại có hoạt động rửa tiền?

Để biết tại sao lại có hoạt động rửa tiền, trước tiên phải đi tìm nguồn gốc của tiền “bẩn”. Tiền bẩn tức là tiền phạm pháp, tiền không minh bạch. Nguồn gốc của tiền bẩn rất đa dạng, tuy nhiên chúng cùng có chung một đặc điểm là các hoạt động phạm pháp: buôn lậu, tham ô, lừa đảo… 

Bề ngoài của hoạt động rửa tiền có vẻ như vô hại nhưng thực chất là hoạt động có tổ chức tinh vi và nguy hiểm. Rửa tiền vừa là công cụ, vừa là động lực của các tổ chức tội phạm. Khi tiền bẩn được “đem rửa” thì có nghĩa là trước đó đã xảy ra các hoạt động phạm pháp. 

Các băng nhóm tội phạm tồn tại được và càng lao vào phạm tội để kiếm tiền bất hợp pháp khi tiền được rửa thành công. Rửa tiền là khâu cuối cùng và quan trọng nhất trong những hoạt động phạm pháp nhằm đem lại những tài khoản kếch xù.

Nhận biết các thủ đoạn rửa tiền

Ngày càng có nhiều hoạt động rửa tiền tinh vi, đa dạng nhằm qua mặt cơ quan chức năng. Song thông thường có thể nhận biết tiền được tẩy rửa qua ba bước sau:

- Nhập tiền bẩn vào hệ thống kinh tế tài chính

Mục đích của bước này là biến đổi hình thái ban đầu của các khoản thu nhập phạm pháp và tách chúng khỏi tổ chức tội phạm nhằm tránh sự phát hiện của các cơ quan chức năng. Các cách làm phổ biến có thể kể đến như: chia nhỏ khoản tiền bất chính và gửi vào các ngân hàng nhiều lần (để số lượng mỗi lần không đến mức phải khai báo), mua các công cụ tiền tệ hay hàng hóa xa xỉ đắt tiền, chuyển lậu tiền ra nước ngoài, ...

- Quay vòng tiền

Trong giai đoạn này, những kẻ rửa tiền sử dụng tiền bẩn để thực hiện càng nhiều giao dịch tài chính càng tốt, đặc biệt là các giao dịch xuyên quốc gia, nhằm tạo ra một mạng lưới giao dịch chằng chịt, phức tạp và khó lần dấu vết. Tiền có thể được chuyển đổi thành chứng khoán, séc du lịch hoặc qua các ngân hàng khác nhau.

Dù tiền bẩn có được quay vòng qua bao nhiêu giao dịch thì đích đến cuối cùng vẫn là tổ chức tội phạm ban đầu. Một số thủ đoạn tiêu biểu là làm sai lệch hóa đơn trong giao dịch xuất nhập khẩu, chuyển tiền cho một ngân hàng hợp pháp thông qua một ngân hàng trá hình hay công ty ma ở nước ngoài... Sau đó những kẻ rửa tiền sẽ dùng chúng để đầu tư vào các hoạt động kinh tế hợp pháp.

Yêu cầu cơ bản để việc rửa tiền được thành công là phải khéo léo xóa được mọi dấu vết giấy tờ giao dịch. Tránh khai báo hải quan, xâm nhập, cài người vào hệ thống ngân hàng, trì hoãn cung cấp chứng từ là những thủ đoạn phổ biến giúp bọn tội phạm đạt được mục đích này.

Tác động của rửa tiền

Loại hình tội phạm này có ảnh hưởng tiêu cực bao trùm lên nhiều lĩnh vực của đời sống như kinh tế xã hội, chính trị, an ninh quốc phòng... và từ lâu đã vươn những chiếc vòi bạch tuộc của chúng ra ngoài biên giới các quốc gia. Trong phạm vi bài viết này chỉ xin đề cập đến ảnh hưởng của rửa tiền đến nền kinh tế vĩ mô:

- Sự lưu chuyển các luồng tiền trong thế giới ngầm gây ra những đột biến trong cầu tiền tệ và bất ổn định lãi suất và tỷ giá hối đoái.

- Hoạt động kinh tế ngầm tác động xấu đến hướng đầu tư, chuyển từ các khoản đầu tư cẩn trọng sang đầu tư rủi ro cao làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế.

- Hoạt động rửa tiền làm giảm tính hiệu quả của các công cụ tiền tệ của chính phủ, kích thích các hành vi tội phạm kinh tế như trốn thuế, tham ô, mua bán nội gián, gian lận thương mại, tăng tính bất ổn của nền kinh tế.

- Các giao dịch ngầm làm suy giảm hiệu quả kinh tế của các giao dịch hợp pháp, gây mất lòng tin đối với thị trường.

- Hệ thống ngân hàng tài chính bị suy yếu, thậm chí có thể bị thao túng bởi các băng nhóm tội phạm.

- Các con số thống kê bị bóp méo, gây khó khăn cho việc hoạch định chính sách và giảm hiệu quả điều tiết của chính phủ.

Bằng những thủ đoạn tinh vi, các băng đảng tội phạm tìm cách tạo một "lý lịch sạch sẽ" cho những đồng tiền bất chính của mình. Những hoạt động này đã gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho nền kinh tế vĩ mô nói chung và lĩnh vực tài chính nói riêng.

Ngày nay, các hình thức rửa tiền ngày càng tinh vi hơn với sự phát triển của công nghệ. Nhiều nhóm tổ chức "mafia" đã biến hóa nhiều cách rửa tiền trên mạng, lách luật xuyên quốc gia. Bởi vậy, nhà nước đang đầu tư nhiều nguồn lực, công cụ và phương pháp để chống rửa tiền, khắc phục được tình trạng tội phạm công nghệ cao sử dụng tài sản ảo như một công cụ để thực hiện việc rửa tiền.

>>> Bài được quan tâm nhiều nhất: Hiệu ứng chim mồi