Trong ngành vận chuyển hiện đại, việc quản lý và tối ưu hóa quá trình điều phối hàng hóa và thông tin đã trở thành một yếu tố quan trọng đóng góp vào thành công của doanh nghiệp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực này, đó là "logistic ngược" và cách nó ảnh hưởng đến hoạt động vận chuyển.

Logistic ngược là gì?

Logistics ngược (Reverse Logistics), còn được gọi là logistics thu hồi, là quá trình lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát việc đảo ngược dòng chảy của nguyên liệu, sản phẩm đã bán và thông tin từ các điểm tiêu thụ về điểm xuất xứ, nhằm mục đích thu hồi giá trị hoặc xử lý một cách hiệu quả.

Nói một cách khác, Reverse Logistics bao gồm tất cả các hoạt động liên quan đến việc thu hồi, sửa chữa, bảo trì, nâng cấp và tái chế sản phẩm hoặc vật liệu khi xảy ra vấn đề như hàng hóa hỏng hoặc không đáp ứng được yêu cầu của khách hàng.

Chất lượng sản phẩm Logistics ngược thường không đồng nhất

Một số lý do phổ biến cần thu hồi hàng hóa, bao gồm:

• Vận chuyển hàng chậm
• Khách hàng không muốn mua sản phẩm
• Sản phẩm đặt bị sai, lỗi
• Chất lượng sản phẩm không như mong đợi
• Hàng hóa bị hư hỏng

Các thành phần trong Logistics ngược

Trong Logistics ngược có các thành phần chính bao gồm:

• Hoạt động Logistics xuôi gồm có các thành phần: Nhà sản xuất, nhà cung cấp, đại lý và bán lẻ. Những thành phần này đóng vai trò quan trọng trong quá trình đưa hàng hóa từ nguồn gốc đến tay người tiêu dùng.

Thành phần trong Logistics xuôi

• Chuỗi cung ứng ngược gồm có các thành phần: Chuyên gia tái chế, đơn vị vận chuyển,... Ngoài ra, thành phần này còn đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng ngược, bao gồm thu hồi và tái chế sản phẩm.

>>> Xem thêm: Kiến thức Logistics căn bản 

Phân loại Logistics ngược

• Quản lý trả hàng: là quy trình xử lý việc khách hàng trả lại sản phẩm. Quy trình này cần được thực hiện nhanh chóng, kiểm soát được, có khả năng theo dõi và đơn giản nhất có thể. Điều này đóng vai trò quan trọng trong đánh giá của khách hàng đối với công ty, dựa trên chính sách đổi trả và hoàn trả vốn.

Quy trình trả hàng đóng vai trò quan trọng trong đánh giá của khách hàng

• Chính sách và thủ tục hoàn trả: là các chính sách mà công ty chia sẻ với khách hàng về việc hoàn trả sản phẩm. Các chính sách này phải được đưa ra một cách rõ ràng và nhất quán, và nhân viên phải tuân thủ chúng.

• Tái sản xuất hoặc tân trang: bao gồm các hoạt động như tái sản xuất, tân trang và thu hồi. Những hoạt động này bao gồm việc sửa chữa, xây dựng lại và làm mới sản phẩm, hoặc tháo rời, làm sạch và lắp ráp lại sản phẩm.

• Quản lý bao bì: tập trung vào việc tái sử dụng vật liệu đóng gói để giảm thiểu tình trạng lãng phí và việc loại bỏ bao bì.

• Hàng hóa chưa bán được: là việc xử lý việc trả lại sản phẩm từ nhà bán lẻ về nhà sản xuất hoặc nhà phân phối, do doanh số bán hàng kém, bị từ chối giao hàng hoặc hàng tồn kho lỗi thời. Quản lý logistics ngược này xử lý việc trả lại hàng hóa từ nhà bán lẻ.

• Hết thời hạn sử dụng (EOL): là những sản phẩm không sử dụng được và không còn đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Các nhà sản xuất thường tái chế hoặc xử lý các sản phẩm này. Đây là một thách thức đối với các doanh nghiệp sản xuất liên quan đến vấn đề môi trường.

• Giao hàng không thành công: dẫn đến việc sản phẩm được đưa về trung tâm phân loại và sau đó chuyển về điểm xuất xứ.

• Sửa chữa và bảo trì: áp dụng cho những sản phẩm mà khách hàng được công ty bảo trì hoặc sửa chữa nếu sản phẩm gặp vấn đề. Quá trình này thường bao gồm thu hồi sản phẩm hỏng và cung cấp sản phẩm mới hoặc sửa chữa lại.

>>> Xem thêm: Logistics đầu vào và logistics đầu ra là gì? 

Vai trò Logistics ngược 

• Tạo sự thông suốt cho hoạt động logistics xuôi: Quy trình logistics ngược được tổ chức tốt giúp đảm bảo thông suốt cho hoạt động logistics xuôi bằng cách sửa chữa, đóng gói hoặc xử lý các sản phẩm lỗi trong quá trình cung ứng sản phẩm.

• Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng: Quy trình logistics ngược đóng vai trò quan trọng trong việc đối phó với sản phẩm lỗi và các trường hợp đổi trả từ khách hàng. Đảm bảo trải nghiệm tốt cho khách hàng, thậm chí khi có thiếu sót, giúp duy trì mối quan hệ với khách hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ.

• Tiết kiệm chi phí: Một quy trình logistics ngược hiệu quả giúp giảm chi phí vận chuyển, lưu kho, phục hồi, sửa chữa và các chi phí khác liên quan đến thu hồi sản phẩm. Điều này góp phần tiết kiệm tổng thể chi phí của doanh nghiệp.

• Cải thiện hình ảnh và uy tín cho chuỗi cung ứng: Quy trình logistics ngược được thực hiện tốt giúp cải thiện hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp trong mắt khách hàng. Đặc biệt, các chính sách như chiết khấu khi trả lại sản phẩm cũ có thể tạo dựng hình ảnh tích cực cho thương hiệu và thu hút lòng tin của khách hàng.

Quy trình logistics ngược thực hiện tốt giúp cải thiện hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp

• Phát triển chuỗi cung ứng xanh: Quy trình logistics ngược được thiết kế một cách cân nhắc có thể giúp giảm thiểu chất thải và phát triển chuỗi cung ứng xanh. Việc thu hồi, tái chế và xử lý hợp lý các sản phẩm không đáp ứng nhu cầu khách hàng giúp bảo vệ môi trường và đóng góp vào bảo vệ tài nguyên.

Quy trình thực hiện Logistics ngược

Quản lý logistics ngược là quá trình lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát hiệu quả luồng dòng của nguyên vật liệu, sản phẩm đã bán, sản phẩm hoàn trả và thông tin liên quan tại các điểm tiêu thụ về điểm xuất xứ, nhằm thu hồi giá trị hoặc xử lý một cách hiệu quả. Quy trình quản lý chuỗi cung ứng ngược trong doanh nghiệp bao gồm các hoạt động sau:

• Thu gom và vận chuyển: Hoạt động thu hồi các sản phẩm không bán được, bị trả lại và vận chuyển chúng đến điểm thu hồi.

• Kiểm tra và phân loại: Tại điểm thu hồi, nhân viên tiến hành kiểm tra chất lượng của hàng hóa thu hồi và bắt đầu phân loại để phù hợp với từng loại sản phẩm.

• Xử lý: Đối với hàng hóa và sản phẩm thu hồi, doanh nghiệp cần đưa ra biện pháp xử lý phù hợp để tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường. Các biện pháp xử lý có thể bao gồm tái sử dụng, bán lại, sửa chữa sản phẩm lỗi, hoặc tháo rời để lấy phụ tùng.

• Điều phối: Là quá trình tương tự quy trình logistics xuôi, gồm các hoạt động dự trữ, bán hàng và vận chuyển.

Quy trình thực hiện Logistics ngược

>>> Xem Video: Kiến thức Logistics căn bản:

Ưu, nhược điểm Logistics ngược

Ưu điểm Logistics ngược

• Tiết kiệm chi phí: Quản lý logistics ngược giúp tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp thông qua việc tái sử dụng, bán lại hoặc sửa chữa các sản phẩm thu hồi. Điều này giúp giảm tác động tới nguồn lực và tiết kiệm chi phí mua sắm mới.

• Bảo vệ môi trường: Quản lý logistics ngược đóng góp vào bảo vệ môi trường bằng cách tái chế, xử lý và tiêu hủy hợp lý các sản phẩm thu hồi. Việc này giảm thiểu lượng chất thải và tác động tiêu cực tới môi trường, góp phần xây dựng một chuỗi cung ứng xanh.

• Nâng cao sự hài lòng của khách hàng: Việc xử lý sản phẩm lỗi, đổi trả và tái sử dụng đảm bảo rằng khách hàng nhận được sản phẩm chất lượng và trải nghiệm dịch vụ tốt, tạo niềm tin và sự hài lòng.

• Tăng hiệu quả cho quá trình logistics xuôi: Việc tái sử dụng, sửa chữa hoặc tái chế các sản phẩm thu hồi giúp cải thiện dòng cung ứng, giảm thiểu tình trạng thiếu hụt hàng hóa và tăng hiệu suất trong quá trình logistics xuôi.

• Xây dựng hình ảnh "xanh" cho doanh nghiệp: Việc thực hiện các hoạt động tái chế, xử lý môi trường và bảo vệ tài nguyên giúp doanh nghiệp trở thành một nhà lãnh đạo trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và thu hút khách hàng quan tâm đến các giá trị xanh của mình.

Logistics giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh xanh trong lòng khách hàng

Nhược điểm Logistics ngược

• Dự báo nhu cầu khó khăn: Dự báo nhu cầu hàng hóa thu hồi có thể gặp khó khăn do sự không chắc chắn và biến đổi trong thị trường. Điều này có thể gây khó khăn trong việc lập kế hoạch và tổ chức quy trình logistics ngược.

• Rắc rối trong vận chuyển: Hoạt động vận chuyển hàng hóa thu hồi có thể gặp các rắc rối như quy trình phức tạp, thời gian vận chuyển kéo dài, hoặc khó khăn trong việc tìm kiếm nhà vận chuyển phù hợp. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự thông suốt và hiệu quả của quá trình logistics ngược.

• Đảm bảo chất lượng sản phẩm: Quy trình logistics ngược đòi hỏi sự đảm bảo chất lượng sản phẩm thu hồi. Tuy nhiên, có thể gặp khó khăn trong việc kiểm tra, phân loại và đánh giá chất lượng sản phẩm thu hồi do tính đa dạng và tình trạng không đồng nhất của chúng.

Logistic ngược đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý hiệu quả các hoạt động vận chuyển và chuỗi cung ứng. Việc áp dụng logistic ngược giúp giảm thiểu lãng phí, xây dựng lòng tin khách hàng và tuân thủ quy định pháp lý. Đồng thời, nó còn tạo ra cơ hội tối ưu hóa quá trình tái chế và quản lý rủi ro. Bằng cách hiểu và áp dụng logistic ngược, các doanh nghiệp trong ngành vận chuyển có thể nâng cao hiệu suất và bền vững của hoạt động kinh doanh.

>>> Tham gia cộng đồng kinh doanh lớn nhất Việt Nam: Vietnam Business News

>>> Xem nhiều bài học kinh doanh, kinh tế hữu ích: Kênh youtube KIEN THUC KINH TE official