Trong các lĩnh vực kế toán, tài chính, ngân hàng có rất nhiều thuật ngữ được sử dụng và khấu hao là một trong số đó. Thuật ngữ khấu hao được đánh giá là một yếu tố quan trọng nhằm mục đích để có thể thực hiện việc đo lường mức độ hao mòn của một tài sản cụ thể ở trong doanh nghiệp. Vậy khấu hao là gì và có những quy định cụ thể ra sao? Đây chắc hẳn là câu hỏi được rất nhiều người thắc mắc. Bài viết dưới đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu khấu hao là gì? Khấu hao nhanh là gì? Phương pháp tính?

>>> Tham gia cộng đồng kinh doanh: Vietnam Business News

Căn cứ pháp lý:

– Thông tư 45/2013/TT-BTC.

– Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BTC năm 2017.

1 Khấu hao là gì?

Ta hiểu về khấu hao như sau:

Khấu hao được hiểu cơ bản chính là việc thực hiện định giá, tính toán, phân bổ một cách có hệ thống giá trị của một loại tài sản bởi vì sự hao mòn tài sản sau một khoảng thời gian cụ thể mà các chủ thể đã sử dụng. Khấu hao tài sản cố định trên thực tế sẽ được tính dựa vào chi phí sản xuất kinh doanh trong suốt thời gian các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp sử dụng tài sản cố định.

Khấu hao tài sản cố định có sự liên quan trực tiếp đến việc hao mòn tài sản cố định. Cụ thể ở đây đó chính là sự giảm dần về giá trị sử dụng do hoạt động tham gia vào quá trình sản xuất và kinh doanh. Hoặc là bởi vì do hao mòn tự nhiên hay có thể là do những tiến bộ khoa học kĩ thuật về công nghệ.

Các tài sản cố định tại các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thông thường được tính vào khấu hao bao gồm: Máy móc, đồ nội thất, thiết bị văn phòng, và một số thiết bị khác.

Ý nghĩa của khấu hao:

Như chúng ta đã đề cập cụ thể ở phần trên, ta nhận thấy rằng, khấu hao được xem như một yếu tố có những ý nghĩa rất  quan trọng được sử dụng nhằm để có thể thực hiện đo lường mức độ hao mòn của một tài sản trong doanh nghiệp. Cũng chính vì nguyên nhân đó mà trong giai đoạn hiện nay, ta nhận thấy, khấu hao có ý nghĩa to lớn trong cả 2 lĩnh vực kinh tế và tài chính.

– Ý nghĩa của khấu hao về kinh tế:

Hao mòn tài sản cố định được hiểu cơ bản chính là hiện tượng khách quan và tại mỗi thời điểm trong một vòng đời hữu dụng của  một loại tài sản cố định. Việc các chủ thể thực hiện việc xác định mức độ hao mòn là khó và thậm chí là không thể. Điều này trên thực tế cũng sẽ gây nên nhiều khó khăn cho việc quản lý và theo dõi tài sản cố định.

Việc ghi chép, phản ánh giá trị tài sản cố định trên sổ sách kế toán cũng sẽ là không thể thực hiện được nên phần lớn chúng sẽ gây khó khăn cho việc bán hoặc trao đổi tài sản cố định này với tài sản cố định khác khi doanh nghiệp có ý định thay đổi.

Tuy nhiên thì thông qua hình thức trích khấu hao sẽ cho phép các doanh nghiệp sẽ có thể phản ánh được giá trị thực của tài sản cố định và bên cạnh đó, do khấu hao là một khoản chi phí kinh doanh nên khấu hao làm giảm lợi tức ròng của doanh nghiệp, khấu hao tăng cũng tương ứng với lãi ròng giảm.

– Ý nghĩa của khấu hao về tài chính:

Bản chất của vấn đề đó chính là ở chỗ khấu hao hay là hao mòn thì trên thực tế cũng đều được thể hiện bằng tiền. Chính vì vậy nên tiền khấu hao sẽ được tính vào chi phí kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp, cụ thể là chi phí để nhằm mục đích giúp các chủ thể sản xuất ra 1 sản phẩm. Như vậy, ta thấy được rằng, điều này cũng sẽ làm tăng chi giá bán của mặt hàng, từ đó làm giảm đi sự cạnh tranh của doanh nghiệp.

Khấu hao trong tiếng Anh là: Depreciation.

>>>Xem thêm: THANH KHOẢN LÀ GÌ? Ý NGHĨA CỦA THANH KHOẢN TRONG CHỨNG KHOÁN

2. Phương pháp khấu hao nhanh là gì?

Khấu hao nhanh được hiểu như sau:

Khấu hao nhanh được hiểu cơ bản chính là sự giảm sút giá trị của một tài sản cụ thể trong thời kỳ sử dụng, gọi là sự tiêu hao tư bản. Chất lượng của nhà máy và thiết bị khi chúng được sử dụng trong quá trình sản xuất trên thực tế sẽ dần giảm theo thời gian và có thể người ta phải thực hiện việc thay thế chúng. Cũng chính bởi vì thế mà các công ty tạo ra quỹ khấu hao để nhằm mục đích có thể bù đắp sự hao mòn tài sản.

Phương pháp khấu hao nhanh được hiểu như sau:

Phương pháp khấu hao nhanh được hiểu cơ bản chính là một phương pháp khấu hao trong đó ta nhận thấy rằng, tài sản vốn giảm giá trị sổ sách của chính tài sản vốn với tốc độ nhanh hơn (nhanh hơn) so với việc khi các chủ thể sử dụng các phương pháp khấu hao truyền thống cụ thể như phương pháp đường thẳng. Cũng chính bởi vì nguyên nhân đó, trong điều kiện khấu hao nhanh, một tài sản sẽ cần phải đối mặt trực tiếp với các khoản khấu trừ lớn hơn trong giá trị của tài sản vốn đó trong những năm trước đó so với những năm sau. Phương pháp khấu hao nhanh trong giai đoạn hiện nay thông thường được sử dụng như một chiến lược giảm thuế.

Phương pháp khấu hao nhanh là tất cả các phương pháp khấu hao khi được sử dụng cho mục đích kế toán hoặc thuế thu nhập cho phép chi phí khấu hao lớn hơn trong những năm đầu của vòng đời tài sản. Phương pháp khấu hao nhanh, chúng ta có thể kể đến như số dư giảm dần hay cũng có nghĩa là sẽ có chi phí khấu hao cao hơn trong vài năm đầu và chi phí thấp hơn khi tài sản già đi. Phương pháp khấu hao nhanh này không giống như phương pháp khấu hao đường thẳng, phương pháp khấu hao nhanh này dàn trải đều chi phí trong thời gian sử dụng của tài sản.

>>>Xem thêm: 

3. Phương pháp trích khấu hao tài sản nhanh:

Dựa theo quy định cụ thể của Thông tư 45/2013/TT-BTC hướng dẫn chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành tại Điều 13 về phương pháp trích khấu hao tài sản cố định có nội dung cụ thể như sau:

Phương pháp khấu hao đường thẳng được hiểu cơ bản chính là phương pháp thực hiện việc trích khấu hao dự theo mức tính ổn định từng năm vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp của tài sản cố định khi các tài sản đó tham gia vào hoạt động kinh doanh.

Doanh nghiệp khi hoạt động có hiệu quả kinh tế cao thì sẽ được khấu hao nhanh nhưng pháp luật quy định tối đa không quá 2 lần mức khấu hao xác định theo phương pháp đường thẳng để nhằm mục đích có thể nhanh chóng đổi mới công nghệ. Tài sản cố định tham gia vào hoạt động kinh doanh theo quy định của pháp luật được trích khấu hao nhanh cụ thể là máy móc, thiết bị; dụng cụ làm việc đo lường, thí nghiệm; thiết bị và phương tiện vận tải; dụng cụ quản lý; súc vật, vườn cây lâu năm.

Khi các chủ thể thực hiện trích khấu hao nhanh, doanh nghiệp sẽ có trách nhiệm phải đảm bảo kinh doanh có lãi. Trong trường hợp doanh nghiệp trích khấu hao nhanh mà lại bị  vượt 2 lần mức quy định tại khung thời gian sử dụng tài sản cố định nêu tại Phụ lục 1 kèm theo Thông tư 45/2013/TT-BTC, thì pháp luật quy định rằng, phần trích vượt mức khấu hao nhanh (quá 2 lần) không được tính vào chi phí hợp lý khi tính thuế thu nhập trong kỳ.

4. Cách tính khấu hao nhanh:

Như đã phân tích cụ thể ở phần trên, ta nhận thấy rằng, kấu hao chính là một công cụ kế toán có ý nghĩa quan trọng, được sử dụng để nhằm mục đích thực hiện phân bổ chi phí phát sinh của một tài sản cố định cho một số thời kỳ kế toán, điều này trên thực tế cũng sẽ tương ứng với tuổi thọ ước tính của tài sản. Trong bản tổng kết tài sản cuối kỳ thì những tài sản như thế trên thực tiễn sẽ được đưa vào ở mức chi phí mua sắm trừ khấu hao vì biện pháp khấu hao chỉ nhằm mục đích thực hiện việc phân bổ chi phí đầu tư ban đầu của một tài sản cho hàng hoá bán ra, chứ biện pháp khấu hao không nhằm để thực hiện việc tính toán giá trị thị trường giảm đi của tài sản cố’ định.

Đối với các công thức khác nhau khi được sử dụng để nhằm mục đích tính khấu hao có thể dẫn đến những kết quả khác nhau của giá trị tài sản cố định trong bảng tổng kết tài sản và chi phí khấu hao làm giảm lãi gộp của doanh nghiệp. Để nhằm mục đích có thể đảm bảo tính nhất quán và phù hợp với luật thuế, các công ty sẽ nhìn chung không thay đổi công thức khấu hao mà công ty đã được sử dụng cho các tài sản cố định của mình.

Dựa theo phụ lục tại Văn bản hợp nhất 19/VBHN-BTC năm 2017 quy định về hướng dẫn chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định do Bộ Tài chính ban hành thì phương pháp tính khấu hao nhanh được quy định với nội dung cụ thể như sau:

Tỷ lệ khấu hao nhanh (%) =  Tỷ lệ khấu hao tài sản cố định theo phương pháp đường thẳng x Hệ số điều chỉnh.

Mục đích của phương pháp trích khấu hao nhanh tài sản cố định đó là để có thể giúp doanh nghiệp nhanh chóng đổi mới được công nghệ. Phương pháp trích khấu nhanh tài sản cố định cũng giúp làm tăng chi phí của doanh nghiệp. Bên cạnh đó thì phương pháp này giúp doanh nghiệp có thể thu hồi vốn nhanh để nhằm giúp doanh nghiệp có thể đổi mới công nghệ nhằm tăng hiệu quả kinh doanh. Chính bởi vì vậy, phương pháp trích khấu hao nhanh tài sản cố định là cách có thể giảm lợi nhuận trên báo cáo tài chính khi doanh nghiệp không muốn để đạt được lợi nhuận cao.