Quảng cáo
Biti's: Cách

Muốn bước chân vào thị trường chứng khoán thì phải biết những kiến thức này

Tài liệu EK Cập nhật 28 tháng 02

Thị trường chứng khoán không phải là một nơi dành cho những người thích trò chơi "đen đỏ", mà là nơi dành cho những người có định hướng và thái độ về đầu tư tài chính nghiêm túc. Bởi vậy mà khi bước chân vào thị trường chứng khoán, bạn phải học, học, và học... Công việc đầu tiên của những F0 chính là cần phải nắm vững những kiến thức cơ bản, từ đó mới có một nền móng giúp bạn đi vào thị trường chứng khoán một cách tự tin hơn. Bài viết này sẽ đưa ra những kiến thức cần biết đối với bất kỳ ai khi muốn tìm hiểu về chứng khoán.

Thứ nhất: Đặc điểm và vai trò của thị trường chứng khoán

Đặc điểm của thị trường chứng khoán

Chứng khoán bạn có thể hiểu nôm na là một bằng chứng xác nhận sở hữu phần tài sản, vốn công ty hay cổ phần của một công ty phát hành theo quy định của pháp luật. Đó chính là các giấy tờ có giá trị như cổ phiếu, trái phiếu, chứng quyền, chứng chỉ quỹ..

Thị trường chứng khoán được xem là nơi diễn ra các cuộc giao dịch bao gồm: mua, bán những loại chứng khoán. Đây cũng chính là nơi tập trung các nguồn vốn tiết kiệm để phân phối cho người muốn sử dụng nó với giá mà người sử dụng sẵn sàng chi trả. Người sử dụng sẽ phán đoán thị trường và khả năng sinh lời của các dự án đó để biết mình nên mua với mức giá như thế nào để sinh lời.

kiến thức chứng khoán cần biết

Các nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận cao thông qua đầu tư chứng khoán

>>> Tham gia cộng đồng kinh doanh lớn nhất Việt Nam: Vietnam Business News

Vai trò của thị trường chứng khoán

Một trong những chức năng quan trọng nhất của thị trường chứng khoán đó là huy động vốn. Những người đầu tư chứng khoán đa số mua chứng khoán bằng số tiền nhàn rỗi của mình. Những công ty phát hành chứng khoán sẽ dùng số tiền đó cho hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Công ty sẽ phát triển và những người mua chứng khoán sẽ được hưởng một số liền lời từ công ty và kinh tế cũng sẽ phát triển.

Ngoài ra, Chính Phủ và chính quyền địa phương cũng huy động vốn theo hình thức này, nhờ vào đó cơ sở hạ tầng đất nước cũng sẽ được phát triển hơn. Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán còn mang tính thanh khoản cao. Các nhà đầu tư có thể chuyển đổi chứng khoán của họ thành sở hữu tiền mặt hoặc thành những loại chứng khoán khác tùy theo mong muốn của họ.

Cũng nhờ vào thị trường chứng khoán mà các hoạt động của doanh nghiệp được phản ánh một cách minh bạch và chính xác nhất. Chất xúc tác này đã tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh để những doanh nghiệp có thể nâng cao hiệu quả kinh doanh của mình. 

kiến thức chứng khoán cần biết

Thị trường chứng khoán có vai trò huy động vốn đối với các doanh nghiệp

Video Top 5 cuốn sách nên đọc nhất khi mới bước chân vào thị trường chứng khoán:

Thứ hai: Sàn giao dịch chứng khoán

Nếu như gọi các loại chứng khoán là sản phẩm dùng để giao dịch thì “Sàn giao dịch chứng khoán” sẽ giống như là một siêu thị. “Sàn” là nơi dùng để tập trung các sản phẩm chứng khoán phát hàng của các doanh nghiệp để nhà đầu tư họ có thể dễ dàng giao dịch.

Nhiệm vụ chủ yếu của sàn giao dịch là chịu trách nhiệm tổ chức giao dịch, vận hành và đảm bảo cho thị trường hoạt động theo quy định của Nhà nước. Đây chính là một kiến thức chứng khoán cần biết mà bạn cần quan tâm tới.

Hiện tại, Việt nam đang có 3 sàn giao dịch chính:

- Sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh: HSX/HOSE

- Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội: HNX

- Sàn UPCOM - thuộc quản lý sở giao dịch chứng khoán Hà Nội

kiến thức chứng khoán cần biết

Sàn giao dịch chứng khoán tại Hồ Chí Minh

Để tham gia được vào sàn chứng khoán, điều kiện tối thiểu bạn phải là một thành viên trên sàn. Để trở thành thành viên, bạn chỉ cần đăng ký tài khoản chứng khoán và thực hiện một số bước đơn giản là có thể bắt đầu giao dịch.

Thứ ba: Vai trò và chức năng của các công ty chứng khoán

Một trong những kiến thức chứng khoán cơ bản mà bạn cần nắm thêm đó chính là vai trò và chức năng của công ty chứng khoán. Vậy tại sao phải cần tới một công ty chứng khoán? Vì thị trường chứng khoán là một loại thị trường cao cấp với tấp nập người mua bán. Vì vậy không ai có đủ kiến thức, kỹ năng và khả năng để phân tích, xác định giá và nắm bắt thông tin chứng khoán mới nhất.

Vì vậy, các công ty chứng khoán được lập ra và trở thành trung gian môi giới giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí để có thể kết nối với nhau. Từ đó sẽ tạo ra tính thanh khoản cho thị trường. Ngoài ra, các công ty chứng khoán còn có các vai trò và chức năng: cung cấp thông tin và tư vấn cho nhà đầu tư, làm trung gian giúp doanh nghiệp huy động vốn.

Đối với công ty phát hành

Đối với các tổ chức phát hành cổ phiếu và trái phiếu trên thị trường chứng khoán, mục đích chính là huy động vốn đầu tư. Vì vậy, công ty chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn phục vụ tổ chức phát hành. Ngoài ra, nguyên tắc trung gian là một trong những nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán.

kiến thức chứng khoán cần biết

Những công ty phát hành chứng khoán có mục đích chính là huy động vốn

Theo nguyên tắc này, nhà đầu tư không mua cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ từ công ty phát hành... mà phải thông qua trung gian. Công ty chứng khoán sẽ đóng vai trò trung gian. Về thu nhập, nhà đầu tư sẽ tiết kiệm thời gian, chi phí giao dịch và nâng cao hiệu quả đầu tư thông qua hoạt động tư vấn, phân tích, quản lý danh mục và các hoạt động khác của công ty môi giới.

>>> Xem thêm: Top 30 thuật ngữ kinh tế được sử dụng nhiều nhất

Đối với thị trường chứng khoán

Đối với thị trường chứng khoán, công ty chứng khoán đã góp phần định giá và điều tiết thị trường chứng khoán. Nếu không có chúng, giá thị trường chứng khoán sẽ biến động và khó kiểm chứng chính xác. Điều này tạo ra rất nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư. Ngoài ra, chúng giúp tăng tính thanh khoản của các tài sản tài chính được đầu tư. Giúp nền kinh tế phát triển mạnh mẽ hơn.

Ngoài ra, công ty chứng khoán còn cung cấp cho cơ quan quản lý thị trường những thông tin quan trọng về thị trường. Nhờ thông tin công khai, minh bạch này, cơ quan quản lý thị trường có thể kiểm soát, ngăn chặn tình trạng thao túng, bóp méo thị trường gây ảnh hưởng xấu đến tổng thể nền kinh tế.

Thứ tư: Phân loại thị trường chứng khoán

kiến thức chứng khoán cần biết

Thị trường chứng khoán được chia ra hai loại sơ cấp và thứ cấp

Hiện nay, thị trường chứng khoán về cơ bản đều được phân làm 2 loại: thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp. Chúng ta sẽ cùng bắt đầu tìm hiểu kiến thức chứng khoán cơ bản về phân loại thị trường chứng khoán ở nội dung dưới đây nhé.

Thị trường chứng khoán sơ cấp

Là thị trường mua bán chứng khoán mới phát hành, khi nhà đầu tư mua chứng khoán thì tiền được chuyển cho công ty phát hành. Hoạt động phát hành chứng khoán sẽ do các tổ chức bảo lãnh như ngân hàng thương mại, công ty đầu tư, công ty chứng khoán đảm nhận.

Vì vậy, trên thị trường sơ cấp, chứng khoán của tổ chức phát hành sẽ được phân phối cho các nhà đầu tư thông qua các tổ chức bảo lãnh phát hành. Và ngược lại, tiền của nhà đầu tư sẽ được trả lại cho tổ chức phát hành. Dưới đây là những kiến ​​thức cơ bản về chứng khoán mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần biết.

Thị trường sơ cấp là nơi duy nhất chứng khoán cung cấp vốn cho người phát hành. Nó được xem như là nơi tạo ra nguồn vốn cho tổ chức phát hành. Ngoài ra, thị trường chỉ được tổ chức một lần trong một khoảng thời gian cụ thể đối với một loại chứng khoán cụ thể. Đây cũng là đặc điểm nổi bật của thị trường sơ cấp.

kiến thức chứng khoán cần biết

Thị trường chứng khoán sơ cấp cung cấp vốn cho người phát hành

Thị trường chứng khoán thứ cấp

Thị trường này được coi là thị trường chuyển quyền sở hữu chứng khoán, chứng khoán phát hành được giao dịch trên thị trường sơ cấp. Do đó, chứng khoán phát hành trên thị trường sơ cấp sẽ tiếp tục được mua bán trên thị trường thứ cấp. Do đó, thị trường thứ cấp mang đến cho các nhà đầu tư cơ hội kiếm được lợi nhuận cao khi họ liên tục mua và bán chứng khoán để hưởng chênh lệch giá. Dưới đây là những kiến ​​thức cơ bản về chứng khoán mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần biết.

Trên thị trường thứ cấp, các nhà đầu tư, kinh doanh chứng khoán sẽ được hưởng số tiền bán chứng khoán. Điều này khác với thị trường sơ cấp, nơi tổ chức phát hành sẽ nhận được doanh thu này. Vì vậy, thị trường thứ cấp có vai trò quan trọng và mật thiết trong toàn bộ thị trường chứng khoán, đặc biệt là thị trường sơ cấp. Nói cách khác, thị trường sơ cấp là tiền đề cho sự phát triển của thị trường thứ cấp.

Thứ 5: Top 5 nguyên tắc khi hoạt động trên thị trường chứng khoán

Nếu bạn đã muốn tìm hiểu về kiến thức chứng khoán cơ bản, bạn không thể bỏ qua những nguyên tắc hoạt động trên thị trường. Dưới đây chính là 5 nguyên tắc phổ biến mà thị trường chứng khoán đang dựa trên đó để hoạt động

kiến thức chứng khoán cần biết

Thị trường chứng khoán có 5 nguyên tắc hoạt động phổ biến

Nguyên tắc cạnh tranh

Giá cả trên thị trường chứng khoán sẽ phản ánh cung và cầu, thể hiện sự cạnh tranh giữa các công ty. Trên thị trường sơ cấp, các công ty cạnh tranh để bán chứng khoán, trong khi trên thị trường thứ cấp, các nhà đầu tư cạnh tranh để tìm cơ hội đầu tư sinh lời.

Nguyên tắc công bằng

Nguyên tắc này có nghĩa là tất cả những người tham gia thị trường chứng khoán đều phải tuân theo một quy tắc chung. Tất cả họ đều bình đẳng trong việc chia sẻ thông tin và họ sẽ bị phạt nếu vi phạm các quy tắc này.

Nguyên tắc công khai

Mọi hoạt động trên thị trường chứng khoán phải minh bạch. Thông tin càng minh bạch càng thu hút nhà đầu tư tham gia. Đây là một nguyên tắc trong nguyên tắc cơ bản của chứng khoán mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần phải biết.

Nguyên tắc trung gian

Giao dịch chứng khoán được thực hiện thông qua công ty chứng khoán, thực hiện nguyên tắc trung gian. Trên thị trường sơ cấp, các nhà đầu tư mua và bán chứng khoán thông qua các nhà bảo lãnh phát hành. Trên thị trường thứ cấp, khách hàng sẽ thực hiện giao dịch chứng khoán thông qua công ty chứng khoán. Các công ty chứng khoán này sẽ hỗ trợ khách hàng kết nối, tư vấn và mua bán chứng khoán hiệu quả hơn.

kiến thức chứng khoán cần biết

Mỗi cuộc giao dịch chứng khoán đều được thực hiện qua công ty chứng khoán

>>> Xem thêm: Làm thế nào để kiếm tiền lời từ chứng khoán?

Nguyên tắc tập trung

Giao dịch chứng khoán diễn ra trên các sàn giao dịch và thị trường phi tập trung chỉ dưới sự giám sát của các cơ quan quản lý quốc gia và các tổ chức tự quản lý. Đây là kiến ​​thức cơ bản về chứng khoán mà Stock Insight muốn chia sẻ với nhà đầu tư.

Thứ sáu: Một số chỉ số chứng khoán cơ bản

Chỉ số chứng khoán cũng là một trong những kiến ​​thức chứng khoán cơ bản. Vì nó phản ánh sự thay đổi giá của một nhóm cổ phiếu nào đó so với kỳ gốc. Thông qua những kiến ​​thức cơ bản về các loại chứng khoán này, nhà đầu tư có thể nắm bắt được xu hướng của thị trường.

VN30

Chỉ số thể hiện mức độ thay đổi giá cổ phiếu của 30 doanh nghiệp hàng đầu tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Một số mã cổ phiếu quen thuộc như HPG (CTCP Tập đoàn Hòa Phát), FPT (Công ty Cổ phần FPT),…

VN100

Chỉ số VN100 biểu hiện sự thay đổi giá của 100 mã cổ phiếu lớn nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong đó bao gồm cả 30 mã thuộc VN30, 70 mã còn lại trong nhóm VNMidcap.

DOW JONES

Dow Jones là chỉ số cho thấy sự biến động giá cổ phiếu của 30 doanh nghiệp hàng đầu ở Mỹ như MSFT (Microsoft), NIKE (Nike), COLA (Coca-cola)… Đây là một trong những chỉ số lâu đời tại thị trường Mỹ.

kiến thức chứng khoán cần biết

Dow Jones là chỉ số lâu đời tại thị trường Mỹ

DAX30

DAX 30 là chỉ số chứng khoán của thị trường Đức. Nó đại diện cho 30 mã cổ phiếu lớn nhất tại Đức, điển hình như BMW, Adidas, Deutsche Bank…

S&P500

S&P500 là viết tắt của The Standard and Poor’s 500 là một trong những chỉ số giao dịch nhiều nhất tại Mỹ và trên cả thị trường Thế giới. Chỉ số này dựa trên 500 công ty có vốn lớn nhất trên sàn chứng khoán Mỹ như Microsoft, Apple, Amazon…

NiKKEI 225

Đây là chỉ số đại diện cho thị trường chứng khoán Nhật Bản, phản ánh sự biến động giá của 225 cổ phiếu hàng đầu tại thị trường chứng khoán tại nước này. Một số mã cổ phiếu quen thuộc có thể kế đến như 9201 (Japan Airlines), 7203 (Toyota) hay 6758 (Sony)…

Thứ bảy: Các lệnh chứng khoán cơ bản nhà đầu tư cần nắm

Một kiến ​​thức cơ bản khác về chứng khoán được nhắc đến là lệnh chứng khoán. Được hiểu là hoạt động của nhà đầu tư thực hiện giao dịch chứng khoán. Mỗi lệnh sẽ có ý nghĩa khác nhau nên nhà đầu tư cần hiểu rõ để chọn lệnh phù hợp.

Lệnh ATO - At The Opening

Lệnh ATO được khớp lệnh khi xác định được giá mở cửa và ưu tiên cho các lệnh đã giới hạn khi đã so khớp lệnh. Hết phiên ATO thì các phần lệnh hoặc các lệnh không được khớp ngay lập tức sẽ bị hủy.

kiến thức chứng khoán cần biết

Những nhà đầu tư nào cũng cần nắm rõ về lệnh ATO

Lệnh ATO là lệnh đặt mua hoặc bán ngay tại thời điểm thị trường ở mức giá mở cửa. Lệnh ATO được bắt đầu từ 9h cho đến 9h15, nó chỉ xảy ra trong vòng 15 phút. Lệnh này chỉ được áp dụng với các cổ phiếu đã được niêm yết trên sàn. Đây là một lệnh trong kiến thức chứng khoán cơ bản mà bất cứ nhà đầu tư nào cũng phải cần nắm rõ.

Lệnh ATC - At The Closing

Bạn có thể hiểu đơn giản nhất đây là lệnh đặt mua hoặc đặt bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa. lệnh này được ưu tiên trước lệnh giới hạn trong quá trình so khớp lệnh. Sẽ không xác định giá khớp lệnh khi mà chỉ có lệnh ATC trên sổ lệnh trong đợt khớp lệnh định kì vì lúc này chỉ xác định được giá đóng cửa.

Lệnh này sẽ bị tự động hủy bỏ sau khi hết phiên dịch và lệnh sẽ không được thực hiện. Bạn có thể hiểu rằng đây là lệnh diễn ra trong 15 phút cuối ở phiên. Nếu như lệnh của bạn bị treo cao hơn và không khớp thì hết phiên sẽ tự động hủy, tiền sẽ được trả lại về tài khoản hoặc cũng có thể khớp một lần. Lệnh ATC được bắt đầu vào khung giờ từ 14h30 - 14h45.

Lệnh PLO – Post Limit Order

Lệnh PLO là một trong những loại lệnh chứng khoán cơ bản mà nhà đầu tư cần phải biết, nó còn được gọi là lệnh khớp sau giờ:

- Lệnh PLO chỉ được nhập vào hệ thống ở thời điểm phiên dịch sau giờ.

- Lệnh này sẽ được khớp ngay khi nhập vào hệ thống, nếu như có lệnh đối ứng chờ sẵn, Giá thực hiện đó là giá đóng của ngày giao dịch đó.

- Nếu như cùng một lúc đóng cửa phiên khớp lệnh định kỳ và liên tục thì sẽ không xác định được giá thực hiện. Lúc đó lệnh PLO sẽ không được tự động vào hệ thống.

- Lệnh PLO cho phép bạn thực hiện mua và bán chứng khoán với giá ngay tại thời điểm thị trường đóng cửa.

- Lưu ý đây là lệnh không được phép hủy hoặc sửa.

kiến thức chứng khoán cần biết

Bạn không thể hủy cũng như sửa lệnh PLO 

>>> Xem thêm: Nguồn gốc ra đời của thị trường chứng khoán

Lệnh chờ

Lệnh chờ là lệnh đã được giới hạn và được duy trì trong nhiều ngày cho đến khi được được khớp hoặc hết thời gian cho phép nhà đầu tư lựa chọn khi đặt lệnh mà chưa khớp.

Trong ngày, giao dịch lệnh sẽ được tự đưa lên sàn đối với thời gian duy trì lệnh, dựa vào những tiêu chí sau:

- Giá nằm trong mức trần/sàn.

- Đảm bảo đáp ứng điều kiện khác của lệnh thông thường về sức mua, khối lượng..

- Ngoài ra, lệnh sẽ khớp từng phần và những phần còn lại vẫn tiếp tục có hiệu lực.

Lệnh thị trường MP – Market Price

Lệnh MP là loại giao dịch cơ bản nhất trên thị trường chứng khoán. Đồng thời cũng là những kiến ​​thức cơ bản về chứng khoán mà nhà đầu tư cần biết. Lệnh mua với giá chào bán thấp nhất hoặc bán ngay với giá chào mua cao nhất trên thị trường. Lệnh MP chỉ được sử dụng trong thời gian khớp lệnh liên tục của sàn, nếu không có lệnh tương ứng sẽ bị hủy khi nhập vào hệ thống.

Lệnh MP không đảm bảo về giá, nhưng ưu điểm là lệnh luôn được thực hiện ngay lập tức. Lệnh MP dành cho các nhà đầu tư cá nhân muốn mua hoặc bán cổ phiếu một cách nhanh chóng.

Thứ 8: Tìm hiểu kiến thức chứng khoán cơ bản qua lệnh thị trường trên sàn HNX và HSX

Sàn HNX

Tại HNX, phổ biến nhất là 3 loại lệnh MOK, MAK và MTL. Nhà đầu tư có thể hiểu là lệnh bán với giá cao nhất hoặc mua với giá thấp nhất trên thị trường chứng khoán trong quá trình khớp lệnh liên tục.

- Lệnh MAK: Đây là lệnh thị trường hoàn toàn có thể thực hiện được. Trong trường hợp thặng dư một phần, số dư chưa thực hiện sẽ bị hủy ngay khi lệnh được khớp.

- Lệnh MOK: Trước khi vào bảng giá, nếu lệnh MOK không được thực hiện thì hệ thống sẽ hủy bỏ hoàn toàn.

- Lệnh MTL: Sau khi khớp lệnh, số dư sẽ tự động chuyển sang LO (lệnh giới hạn).

kiến thức chứng khoán cần biết

Sàn HNX phổ biến ở ba loại kênh MOK, MAK, MTL

Sàn HSX

Tại HSX, lệnh này được sử dụng để mua hoặc bán chứng khoán ở mức giá tốt nhất. Đề cập đến giá thầu cao nhất hoặc giá yêu cầu thấp nhất hiện có trên thị trường.

- Nhà đầu tư chỉ cần nhập lệnh vào hệ thống, lệnh MP sẽ được thực hiện, mua với giá bán thấp nhất thị trường hoặc bán với giá mua cao nhất.

- Nếu nhà đầu tư đặt lệnh MP quá lớn và hệ thống không thể thực hiện hết, lệnh MP sẽ chuyển sang khớp với giá thị trường. Lệnh này sẽ tiếp tục bán với giá thấp hơn hoặc mua với giá cao hơn trong phiên giao dịch tiếp theo.

- Sau khi giao dịch theo quy định trên, nếu lệnh MP vẫn còn và không khớp được thì sẽ tự động chuyển sang lệnh giới hạn. Đây là giao dịch mà nhà đầu tư sẽ mua với giá cao hơn một đơn vị báo giá so với giá giao dịch thực hiện cuối cùng. Hoặc nó sẽ được bán với giá thấp hơn, cũng sử dụng đơn vị được trích dẫn của giá giao dịch cuối cùng trước đó.

- Nếu giao dịch cuối cùng là lệnh bán sàn hoặc bán cao nhất, thì lệnh này có thể dễ dàng được chuyển đổi thành lệnh giới hạn sàn bán hoặc lệnh giới hạn mua cao nhất.

Lệnh MP có hiệu lực trong thời gian khớp lệnh liên tục, nếu lệnh không giới hạn giá được phản hồi kịp thời, lệnh sẽ được tự động thực hiện khi lệnh vào hệ thống giao dịch.

- Đối với nhà đầu tư nước ngoài, MP sẽ khớp một phần giao dịch, phần còn lại sẽ tự động hủy khi hết vị thế.

Vậy là chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu một số kiến ​​thức chứng khoán cơ bản. Hy vọng nội dung trên hữu ích với bạn và cũng đã có thể hiểu biết được những nội dung cần quan tâm khi đầu tư vào chứng khoán.

>>> Xem nhiều bài học kinh doanh, kinh tế hữu ích: Kênh youtube KIEN THUC KINH TE official

Yêu cầu tài liệu

Timeout ! Get new captcha