Cổ phiếu và trái phiếu là hai loại chứng khoán phổ biến chắc chắn không còn xa lạ gì với các nhà đầu tư. Song khi tham gia vào thị trường, vẫn có không ít người tỏ ra băn khoăn nên chọn đầu tư vào “trái” hay “cổ”. Thực tế ghi nhận có nhiều khẩu vị đầu tư khác nhau, có người chỉ đam mê với cổ phiếu, có người lại đầu tư cả hai. Vậy có những tiêu chí nào giúp phân biệt dễ dàng hai loại chứng khoán này và khi đầu tư, chúng ta nên lưu ý những gì?

Sự khác nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu

Tuy về bán chất trái phiếu và cổ phiếu có nhiều điểm khác nhau, tuy nhiên nhìn chung, các mặt tương đồng nhau giữa hai loại chứng khoán này đó là:

- Đều là cách để các nhà phát hành tung ra nhằm mục đích thu hút vốn

- Hình thức thể hiện: chứng chủ, dữ liệu điện tử, bút toán ghi sổ.

- Nhà đầu tư “trái” hay “cổ” đều được phép mua bán, chuyển nhượng, cầm cố.

- Nhà đầu tư đều được nhận “lãi” (nếu là trái phiếu thì được nhận lãi, nếu là cổ phiếu thì có thể sẽ được nhận cổ tức tùy theo chính sách của công ty trong năm đó).

Cổ phiếu đang là kênh đầu tư  được nhiều người quan tâm trong vài năm trở lại đây

Dù có nhiều điểm chung như vậy nhưng khi đầu tư, nhà đầu tư vẫn cần có những tiêu chí để phân biệt rõ ràng giữa cổ phiếu và trái phiếu để lựa chọn hình thức “xuống tiền” phù hợp nhất. Những điểm khác nhau được thể hiện ở bảng sau:

Đối với đầu tư trái phiếu

Đầu tư trái phiếu ít rủi ro nhưng nhà đầu tư cũng cần phải tìm hiểu các thông tin về chủ thể phát hành để tránh việc lựa chọn sai. Theo các chuyên gia và thực tế thị trường, nhà đầu tư cần chú ý mấy điểm sau trước khi lựa chọn doanh nghiệp đầu tư trái phiếu:

* Về đơn vị phát hành: 

- Doanh nghiệp phát hành trái phiếu cần công khai minh bạch các thông tin để nhà đầu tư nắm bắt và theo dõi tình hình kinh doanh.​

- Vị thế của doanh nghiệp cần có chút tên tuổi/ danh tiếng và lịch sử hoạt động rõ ràng. 

- Các hoạt động ở hiện tại và trong tương lai có triển vọng phát triển, mức độ rủi ro thấp hay cao?

- Ban lãnh đạo và cổ đông có uy tín hay không?

* Về loại hình trái phiếu:

Nhà đầu tư cần xác định muốn đầu tư vào trái phiếu có tài sản đảm bảo hay trái phiếu trơn?​ Trái phiếu có tài sản đảm bảo thường sẽ an toàn hơn do doanh nghiệp sẽ thế chấp khoản vay bằng tài sản (như nhà xưởng, bất động sản,...). Vì vậy quyền lợi của nhà đầu tư sẽ được đảm bảo nếu doanh nghiệp phá sản, song trái phiếu dạng này sẽ có mức lãi suất thấp hơn trái phiếu trơn.

* Về mục đích phát hành trái phiếu:

Nên tìm hiểu xem doanh nghiệp đó huy động vốn bay nhằm mục đích phục vụ cho các hoạt động kinh doanh hay có mục đích nào khác.

* Về điều khoản mua lại trái phiếu:

Nên cân nhắc xem doanh nghiệp có hỗ trợ thu mua lại trái phiếu hay không?

* Về điều khoản chuyển đổi trái phiếu:

Nên cân nhắc xem trái phiếu mình định mua trong tương lai có thể đổi sang cổ phiếu phổ thông hay không. Thông thường loại trái phiếu được chuyển đổi sẽ có lãi suất thấp nhưng cố định. Các trái chủ cũng có cơ hội nhận được thêm nhiều lợi nhuận khi chuyển đổi sang cổ phiếu lúc tăng giá.

* Về lợi tức và kỳ hạn trả lãi:

Kỳ hạn thông thường sẽ chia ra làm 6 tháng/lần và 12 tháng/lần. Kỳ hạn ngắn thì lãi suất thấp hơn nhưng nếu kỳ hạn quá dài thì sẽ rủi ro về mặt thanh khoản.

Đầu tư trái phiếu thường ít rủi ro hơn cổ phiếu 

Đối với đầu tư cổ phiếu

* Chọn lựa cổ phiếu tốt: 

Không phải cổ phiếu nào cũng đem lại lợi nhuận, bởi vậy nhà đầu tư cần kết hợp nhiều yếu tố như phân tích doanh nghiệp, theo dõi diễn biến thị trường, phân tích kinh tế vĩ mô. Nên ưu tiên lựa chọn các cổ phiếu vốn hóa lớn, cổ phiếu đầu ngành trong các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bất động sản, tiêu dùng hay sản xuất công nghiệp. Bởi những doanh nghiệp như vậy luôn hoạt động ổn định, có nền tảng hoạt động kinh doanh vượt trội nên cổ phiếu rất có tiềm năng. 

* Tìm thời điểm thích hợp để mua cổ phiếu

Cổ phiếu của một doanh nghiệp tốt không phải lúc nào cũng mang lại giá trị gia tăng cho nhà đầu tư. Bởi vậy lựa chọn thời điểm rất quan trọng. Nên ưu tiên mua cổ phiếu trong thời điểm kinh tế hoạt động ổn định. Nếu thời điểm thị trường biến động mạnh, nền kinh tế nhiều bất ổn thì nhà đầu tư nên chọn cổ phiếu của doanh nghiệp có nền tảng hoạt động mạnh, có khả năng duy trì tăng trưởng lợi nhuận trong thời kỳ khó khăn, cổ phiếu sẽ có tiền năng tăng trong tương lai. 

* Chọn chiến lược đầu tư cổ phiếu hiệu quả

Lướt sóng cổ phiếu được phần đông nhà đầu tư lựa chọn nhờ sự hoạt. Tuy nhiên cách đầu tư này cần sự nhạy bén với thị trường, việc mua vào - bán ra phải bám chặt vào xu hướng cổ phiếu, tình hình hoạt động của công ty.

Chiến lược đầu tư trung và dài hạn: cần tập trung vào yếu tố cơ bản của doanh nghiệp, đánh giá và theo dõi quá khứ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó để có nhận định xác đáng trong tương lai.

* Giữ vững tâm lý khi giao dịch cổ phiếu

Nhà đầu tư luôn phải giữ tâm lý vững vàng khi đầu tư cổ phiếu, bởi dù đánh giá, định hướng tốt đến đâu thì sự thực là cổ phiếu vẫn đều có xu hướng tăng giảm theo cung cầu thị trường. Quyết định chốt lời hay cắt lỗ cần đúng thời điểm, đôi khi cần quyết đoán hy sinh một khoản lỗ nhỏ để bảo toàn nguồn vốn.

Đầu tư cổ phiếu cần sự nghiên cứu nghiêm túc và khả năng nhạy trước biến động thị trường

Đầu tư chứng khoán không phải là việc “chơi cho biết” hay là việc giản đơn mà ai cũng có thể kiếm lợi từ nó. Khi quyết định bước vào thị trường này, bạn phải luôn đặt vị thế của mình là một nhà đầu tư nghiêm túc. Muốn vậy, bạn cần nắm rõ các thông tin về cổ phiếu và trái phiếu để lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp nhất. Hy vọng từ những thông tin mà kienthuckinhte cung cấp, các nhà đầu tư sẽ tìm ra khẩu vị đầu tư hợp với mình nhất.